Foto: Balans
Jevrejsko groblje u Tuzli, na lokalitetu Borić, Tuzla, je svjedočanstvo jevrejskog prisustva u historiji Bosne i Hercegovine. Polovinom 2018. godine, groblje proglašeno je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika 2018. godine, proglasila je „Grobljansku cjelinu – Jevrejsko groblje na lokalitetu Borić u Tuzli“, nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Specifičnost u formiranju Jevrejske općine u Tuzli uvjetovalo je nepostojanje veće sefardske zajednice, te se razlikovala od ostalih općina po tome što je imala veću brojnost Aškenaza, nego Sefarda. Sefardi su Jevreji Španije, Portugala, Sjeverne Afrike i Bliskog Istoka. Pridjev „sefardski“ izveden je iz hebrejske riječi „Sefardu“, koja se odnosi na Španiju. Aškenazi su Jevreji, čiji preci potiču iz Sjeverne, Srednje ili Istočne Evrope. U srednjovjekovnoj rabinskoj književnosti pojam „Aškenaz“ počeo se primjenjivati za Njemačku. Ova podjela uvjetovala je osnivanje dvije Jevrejske općine sa posebnim hramovima od kojih se jedan (sefardski) nalazio u današnjoj Jevrejskoj ulici, a drugi (aškenaski) u Klosterskoj ulici.
Iako su postojale dvije Jevrejske općine i dvije sinagoge, Jevreji Tuzle su imali zajedničko groblje. Ovo groblje je formirano krajem 19 stoljeća na lokalitetu Borić. Ono je jedno od rijetkih u Bosni i Hercegovini i predstavlja jako vrijedan kulturno-historijski spomenik.
Jevrejsko groblje se prostire na površini od oko 2760 m2 sa ukupno 161 grobnicom. Na groblju su evidentirane grobnice sa kraja 19 stoljeća što smo evidentirali na nadgrobnicima a to su godine 1868, 1892, 1893, 1894, 1897 godina ali i 2017 što nas upućuje na činjenicu da je groblje i danas aktivno.
Natpisi na spomenicima su pisani na bosanskom i njemačkom jeziku. Važno je napomenuti da neki od nadgrobnika po svojim vrijednostima, bilo da je riječ o starosti, karakterističnim graditeljskim elementima, oblicima, natpisima i slično predstavljaju vrijedno i značajno kulturno-historijsko naslijeđe.
(Balans)