Nakon 80 godina u Tuzli se danas začula jevrejska molitva prilikom otkrivanja Spomenika- Memorijala Jevrejima Tuzle stradalima u Drugom svjetskom ratu u Klosterskoj ulici u Tuzli gdje je nekada bila sinagoga.
Molitvu je predvodio Igor Bencion Kožemjakin, predmolitelj, a prisutni su imali priliku podsjetit se da je na tom mjestu nekada bila jevrejska bogomolja.
„ Na ovom mjestu ovdje Jevreji Tuzle izgradili su 1902.godine sinagogu. Za vrijeme Nezavisne države Hrvatske , 1942. godine sinagoga je spaljena. Građano i građanke Tuzle ovaj spomenik posvećuju Jevrejima žrtvama holokausta“- piše na spomeniku.
Ovom prilikom je odata počast stradalim sugrađanima Jevrejima koji su izgubili živote tokom Drugog svjetskog rata.
„ Za nas Jevreje Tuzle je ovo vrlo značaj dan. Posebno što je ovo prvi spomenik sa jevrejskim obilježjem od Drugog svjetskog rata. Presretni smo “- kazala je Marina Rajner, predsjednica Jevrejske opštine Tuzla. Rajner je izrazila zahvalnost doktoru Zijahu Rifatbegoviću, vijećniku koji je inicijativu za potavljanje spomenika inicirao pred Gradskim vijećem Tuzle.
„ Od prihvatanja inicijative do realizacije je dug put. Mi smo se vrijedno bacili na taj posao. Arhitekt Husein Dropić je napravio prekrasno rješenje koje smo prezentirali na Gradskom vijeću. Nastale su konsultacije da ovo dotjeramo u jednu cijelinu kako danas izgleda“- pojašanjava Rifatbegović.
Jevreji u Tuzli su do Drugog svjetskog rata imali dvije sinagoge. Jednu su sagradili Sefardi, a drugu Aškenazi. Sefardska sinagoga bila je u Jevrejskoj ulici u Tuzli. Sinagoga u Klosterskoj ulici, na čijem je mjestu danas otkriven spomenik, bila je površine oko 500 kvadratnih metara. S njene desne strane stajala je Katolička škola Kloster, dok je s lijeve bila omeđena haremom i Turali-begovom džamijom. Uništene i devstirane nestale su i nikada nisu niti obnovljene niti izgrađene druge kao ni većina sinagoga u BiH.
Sigurno da je danas značajan dan za sve Jevreje BiH, Tuzle”- Jakob Finci, predsjednik Jevrejske zajednice BiH.
„ Danas se otkrio drugi spomenik posvećen žrtvama holokausta upravo u Tuzli. Poslije čuvene tuzlanske „ Suze“, imamo spomenik na mjestu gdje je nekada bila sinagoga. U Tuzli je bilo više sinagoga, ali ova ovdje je 1942. Godine uništena na zvjerski način. Ovaj spomenik treba uvijek da nas podsjeća da prošlost ima ružnih stvari, a ima i lijepih stvari kao što je ovaj događaj danas“- mišljenja je Jakob Finci, predsjednik Jevrejske zajednice BiH.
Nažalost, tuzlanski Jevreji su bili žrtva nacističkog sistema i holokausta te su vozovima otpraćeni u logore iz kojih se nisu više vratili.
U Tuzli danas postoji i jevrejsko groblje na Trnovcu koje svjedoči o postojanju jevrejskih porodica koje su bile značajne za privredni, kulturni i svaki drugi vid života u Tuzli. Danas u ovom gradu živi oko 100 pripadnika jevrejske zajednice.
Nataša Tadić