Foto: Balans
Udruženje “Kulturni centar Roma” Tuzla u saradnji sa Udruženjem “Euro Rom” uz finansijsku podršku Evropske unije i Vijeća Evrope te Grada Tuzle, danas je organizovalo okrugli sto i izložbu “Sjećanja na stradanje Roma tokom holokausta- Samudaripen”. Ovom prilikom je rečeno da je veliki broj Roma stradao u holokaustu, najmanje oko 1.000 samo iz Tuzle, ali da se o tome malo zna.
Dragoljub Acković iz Srbije, doktor romoloških nauka i član Međunarodne komisije za istinu o Jasenovcu, decenijama istražuje ovu temu i prikuplja dokaze. Kako je kazao, Romi su ubijani samo zato što su Romi. O tome se malo zna.
“Osamdeset godina se nije pričalo i rijetko se priča i sada. Mi Romi koristimo priliku da, kada god možemo, kažemo o tome koju riječ. I ovo je lijepa prilika da se o ovom dijelu BiH, sazna, odnosno, koliko i kako je živio romski narod u ovom dijelu, 1930- ih i 19440- ih godina, kao i koliko je stradalo. Nikada nećemo saznati tačno koliko je stradalo”- rekao je Acković. On je naglasio da u povijesti piše da je stradalo nekoliko hiljada Roma. Međutim, on ne smatra da je to tako.
“Ja mislim da je to nekoliko desetina hiljada. Samo sa prostora Tuzle ja 1.000 Roma stradalo i to je velika brojka. O tome s mora voditi računa. Ja se 40 godina time bavim i prikupljam podatke. Teško ih je bilo prikupiti. Imao sam sreće da jedan broj ljudi koji je želio da pomogne, pomogao je, pružili su mi prilike da vidim te podatke”- rekao je Acković koji je i predsjednik Fonda za istraživanje genocida u Beogradu.
Heinrich Himmler, glavni zapovjednik njemačke policije, SS-a, SD-a, Gestapa i RSHA, te time i jedan od najmoćnijih ljudi nacističke Njemačke, 16. decembra 1942. godine, izdao je proglas u koje je naredio da se svi “Cigani” koji još uvijek žive u njemačkom reichu, deportuju u Auschwitz. Nekoliko hiljada Roma i Sinta ubijeno je u noći sa 2.na 3. avgust 1944.godine u Zigeunerlageru. u znak sjećanja na taj događaj, Vijeće Evrope je, na inicijativu brojnih romskih organizacija, 2. avgust proglasilo Međunarodnim danom sjećanja na romske žrtve genocida u Drugom svjetskom ratu / Samudaripen, a koji se obilježava širom Evrope.
Inače, malo je pisanih tačnih podataka o stradanju Roma, podsjećaju iz Udruženja “Euro Rom”.
“Cilj nam je da istoriju Roma uvedemo u udžbeničku literaturu kako bi svi narodi u BiH spoznali kroz šta su prošli Romi tokom istorije. Tako da se na jedna način smanje i stereotipi i predrasude o samim Romima. Sigurna sam u to da, ako upoznamo istoriju Roma, spoznat ćemo da je taj narod propatio kao i svi drugi i da svi imamo ista prava i obaveze”- kazao je Nedžad Jusić iz pomenutog udruženja.
Grad Tuzla na razne načine pokušava osnažiti romsku zajednicu, a posebno kroz projekat “Romacted”.
“Krajem avgusta, na sjednici Gradskog vijeća, bit će usvojen novi loklani Akcioni plan za Rome. To su sve napori koje ulažemo, a kako bismo osnažili romsku zajednicu koja je u Tuzli, jedna od najsnažnijih romskih zajednica u BiH”- rekla je Asja Redžić iz Službe za kulturu, sport, mlade i socijalnu zaštitu Grada Tuzle.
Procjene su da je u Drugom svjetskom ratu ubijeno više od 500.000 Roma, što je blizu polovine predratne evropske populacije Roma. Tokom jula 1942. godine, svi Romi s područja tadašnje NDH deportovani su u Jasenovac. Pored Jasenovca, Romi su ubijani i u drugim ustaškim logorima i na stotinama drugih lokacija.
(Nataša Tadić)