Foto: Turistička zajednica Mali Zvornik
Muzejsko- turistička postavka “Kamena djevojka” smještena u podzemnom gradu Karađorđevića u stijeni u Malom Zvorniku, sve je atraktivnija i privlači veliki broj posjetitelja, pokazuju podaci Turističke zajednice Mali Zvornik. Ovaj podzemni kompleks je postao nezaobilazna turistička atrakcija u Srbiji.
U podzmenom gradu Karađorđevića u toku je opremanje dodatnih sedam prostorija, odnosno, vojnog magacina, oficisrke stražarnice, vojničkih svlačionica, radionice, vinarije, bolnice i doktorske ordinacije.
A kako je uopšte nastao ovaj grad? Naime, objekat “Podzemni grad Karađorđevića” u Malom Zvorniku je kulturno – istorijski spomenik iz vremena Kraljevine Jugoslavije. Građen je početkom 30-ih godina XX vijeka, po nalogu kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića, kao sklonište za smještaj članova dinastije i Vlade u slučaju rata.
Grad je smješten u dubini strme stijene, na površini od oko 5000 m2, od čega je 3000 m2 korisnog prostora. Sastoji se od 75 prostorija i hodnika, u dužini oko 1,5 km. Prostor predstavlja ostatke kompleksa u kojem su bili kraljevi apartmani, kabineti, sale, spavaonice za gardu, biblioteka, kapela sa oltarskim prostorom, kraljevska česma, itd.
Prostorije iskopane u kamenu bile su predviđene za kraljevo ratno komandno mjesto i duži boravak većeg broja ljudi pod zemljom, u slučaju ratnih okolnosti. Prirodno šuplje stijene predstavljale su osnov za početak gradnje objekta, koja je vršena u strogoj tajnosti, pa pisanih podataka o njemu gotovo da nema. Poznato je da je objekat građen pod šifrom “Kamena devojka”, te da je glavni arhitekta bio stručnjak za kopanje rudnika.
Gradnja je trajala nekoliko godina, do ubistva kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića, u Marseju, 1934. godine, do kada je urađeno oko dvije trećine skloništa. Korišteno je samo jednom, aprila 1941. godine, kada je prije odlaska u izbjeglištvo, svoju posljednju noć u Srbiji, u nedovršenom skloništu, proveo mladi kralj Petar II Karađorđević.
Objekat je veoma očuvan i autentičan. Osim nekoliko bušotina, koje su za sobom ostavili “tragači za kraljevim blagom”, drugih oštećenja nema.
Građevina ima 12 ulaza sa teškim metalnim vratima i ventilacione otvore, zahvaljujući kojima je temperatura unutar njega uvijek stabilna i iznosi od 14 do 16 stepeni Celzijusa.
Ovaj graditeljski poduhvat veoma je značajan u arhitektonskom smislu, zbog načina gradnje, kao i u istorijskom pogledu, jer je jedinstveni i svojevrsni čuvar sjećanja na zbivanja na Balkanu u doba između dva svjetska rata.
(Balans/ malizvorniki.rs)